امروزه با وجود کم آبی و محدودیت ها، وجود مخزن ذخیره آب در ساختمان ها ضروری است. به ویژه در ساختمان هایی با تعداد طبقات بالا که با بیشتر شدن مصرف آب، فشار آب طبقات بالا کاهش چشمگیری پیدا می کند. با مخزن ذخیره آب می توان در مواقعی مانند قطعی آب، اطفاء حریق و...؛ آب مورد نیاز ساکنین را تامین کرد. در این بین برای اینکه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان باید مورد تایید سازمان آب و فاضلاب باشد و طبق دستورالعمل های این سازمان نصب شود، محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان اهمیت دارد. در واقع نمی توان مخزن آبی با حجم دلخواه تهیه و نصب کرد!

در این مقاله به بررسی اهمیت محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان، نحوه محاسبه آن و عواملی را که در محاسبه حجم مخزن موثرند، می پردازیم.

اهمیت محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان در چیست؟

همانطور که گفته شد محاسبه حجم منبع ذخیره آب ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است. حجم مخزن ذخیره آب در ساختمان ها باید به گونه ای باشد که نیازهای ساکنین را برطرف کند و با محاسبه دقیق حجم آن، از هدر رفت آب جلوگیری شود. اگر حجم مخزن ذخیره آب کمتر از مقدار مورد نیاز باشد، ممکن است آبرسانی به درستی انجام نشود و واحدهای بالاتر به مشکل بخورند. در مقابل اگر حجم مخزن آب بیشتر از مقدار مورد نیاز ساختمان باشد، آب مخزن روزانه تعویض نمی شود و به صورت راکد در مخزن می ماند که همین باعث آلودگی آب مخزن ذخیره آب ساختمان خواهد شد.

از دلایل دیگر اهمیت محاسبه حجم منبع ذخیره آب ساختمان، می توان به این مورد اشاره کرد که حجم مخزن آب برای واحدهای مسکونی یک ساختمان باید مورد تایید اداره و فاضلاب شهری باشد. اداره آب و فاضلاب تایید می کند که مخزن باید از چه نوعی باشد و چه مقدار حجم داشته باشد.

نحوه محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان

از آنجایی که محاسبه حجم منبع ذخیره آب در ساختمان ها اهمیت دارد؛ بهتر است از نحوه محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان اطلاع پیدا کنید تا از بروز مشکلاتی همچون کمبود آب یا هدر رفتگی آب جلوگیری کنید. روش محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان به گونه ای است که باید تعداد کل ساکنین ساختمان، تعداد واحدها و میانگین ساکنین هر واحد را داشته باشیم. به طور میانگین می توان گفت هر ساختمان 8 واحدی با 4 فرد، به حدود 2000 متر مکعب آب نیاز خواهد داشت.

به این گونه که میانگین آب مصرفی هر واحد را 250 مترمکعب در نظر می گیریم. سپس با ضرب تعداد واحدها در تعداد نفرات هر واحد، تعداد کل ساکنین را بدست می آوریم. با ضرب تعداد کل ساکنین در میانگین حجم مصرفی هر واحد (250 متر مکعب)، حجم مورد نیاز برای منبع ذخیره آب ساختمان مشخص می شود.

• تعداد واحدها * تعداد ساکنین هر واحد = تعداد کل ساکنین

• تعداد کل ساکنین * 250 = حجم آب مورد نیاز برای مخزن آب ساختمان

اما برای محاسبه دقیق حجم مخزن ذخیره آب ساختمان، نیاز است تا شکل هندسی مخزن آب را مدنظر قرار دهیم و طبق فرمول زیر محاسبه خود را انجام دهیم.

• فرمول محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان به صورت زیر است:

فرمول محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان با توجه به شکل مخزن متفاوت است:

• اگر از مخزن ذخیره آب مستطیلی شکل استفاده می کنید:

حجم = طول عرض ارتفاع

• اگر از مخزن ذخیره آب استوانه ای شکل استفاده می کنید:

حجم = π × شعاع  × ارتفاع

•  اگر از مخزن ذخیره آب مکعبی شکل استفاده می کنید:

حجم = طول هر ضلع مکعب

• اگر از مخزن ذخیره آب کروی شکل استفاده می کنید:

حجم = (4/3) × π × شعاع³

چه عواملی در محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان موثرند؟

عوامل مختلفی در محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان ها تاثیر گذارند. به همین دلیل مهندسین در زمان محاسبه حجم مخزن ذخیره آب، به عواملی همچون تعداد واحدها، تعداد ساکنین ساختمان، تعداد سرویس های بهداشتی و فصل های مختلف توجه دارند و این پارامترها را مدنظر قرار می دهند.

تعداد واحدها

توجه به تعداد واحدها حین محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان ضروری است؛ چرا که هرچه تعداد واحدها بیشتر باشد، حجم آب مصرفی بالاتر بوده و به مخزنی با حجم بالا نیاز خواهیم داشت. علاوه بر این با دانستن تعداد واحدها می توان آب مصرفی هر واحد را با توجه به تعداد سرویس های بهداشتی، شیرآب ها، جکوزی، استخر و... به طور میانگین بدست آورد.

تعداد خانوار ساکن

تعداد خانوار ساکن یا همان تعداد کل ساکنین ساختمان، تاثیر مستقیم بر محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان ها دارد. زیرا با حساب کردن میانگین آب مصرفی هر فرد در شبانه روز، می توان میزان آب ذخیره مورد نیاز ساختمان را بدست آورد. برای بدست آوردن میانگین مقدار آب مورد نیاز هر فرد در طول شبانه روز، بهتر است میزان فعالیت های فرد و ساعاتی که داخل و خارج از ساختمان می باشد، مورد بررسی قرار بگیرد. هر خانوار با توجه به تعداد افراد خانواده، میزان فعالیت آنها و سبک زندگیشان میزان مصرف آب متفاوتی خواهد داشت.

تعداد سرویس بهداشتی و حمام در واحد

تعداد سرویس های بهداشتی و حمام در واحدهای یک ساختمان بر مصرف آب آن واحد تاثیر دارد. هرچه تعداد سرویس های بهداشتی و حمام ها بیشتر باشد، مصرف آب نیز افزایش پیدا می کند. اما نکته قابل توجه اینجاست که علاوه بر تعداد سرویس های بهداشتی، نوع تجهیزات به کار رفته در آنها نیز بر مصرف آب تاثیرگذار است.

فصل های مختلف

مصرف آب در فصل های مختلف، متفاوت است. طبیعتا در فصل های گرم سال، آب بیشتری نسبت به فصل های سرد سال مصرف می شود و به حجم مخزن ذخیره آب بیشتری نیاز است.

نتیجه گیری

در کل محاسبه دقیق حجم مخزن ذخیره آب ساختمان، در طراحی سیستم آبرسانی ساختمان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. محاسبه حجم مخزن ذخیره آب باید با در نظر گرفتن پارامتر هایی مانند تعداد واحدها، ساکنین، تعداد سرویس های بهداشتی، شکل هندسی مخزن ها و... انجام شود تا از بروز مشکلاتی مانند کمبود آب یا هدررفت آب در آینده جلوگیری شود. با فرمول ارائه شده در قسمت های قبلی مقاله می توانید حجم مخزن ذخیره آب ساختمان را بدست آورید؛ اما توصیه می شود برای محاسبه دقیق تر از مهندسین و متخصصین در این زمینه کمک بگیرید.