نصب پمپ آب یکی از خدمات اساسی در تاسیسات ساختمان است که نقش مهمی در تامین فشار آب مطلوب برای مصارف خانگی و صنعتی ایفا می کند. خدمات نصب پمپ آب یک فرایند کاملاً فنی و دقیق بوده و برای عملکرد صحیح و طولانی مدت سیستم آبرسانی ساختمان، باید به صورت اصولی انجام شود. یک نصب اصولی و استاندارد نه تنها عملکرد بهینه پمپ را تضمین خواهد کرد، بلکه به افزایش طول عمر دستگاه، کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از مشکلات رایج مانند نوسانات فشار یا نشتی آب کمک شایانی می نماید.
دستمزد یا اجرت نصب پمپ آب، یک هزینه ثابت نبوده و به عوامل متعددی بستگی دارد. این اجرت اغلب شامل هزینه های مربوط به خود پمپ و لوازم جانبی آن نمی شود و تنها مربوط به خدمات فنی و نصب توسط متخصص است. در ادامه به صورت کامل به عوامل مؤثر بر اجرت نصب پمپ آب می پردازیم:
یکی از عوامل موثر هزینه نهایی نصب پمپ آب خانگی، میزان سادگی یا پیچیدگی این کار است:
نصب ساده: اگر محل نصب پمپ از قبل آماده بوده و نیاز به لوله کشی و تخریب خاصی نباشد، اجرت نصب پایین تر است. این کار شامل نصب یک پمپ در محل آماده و اتصال آن به سیستم موجود می شود.
نصب کامل با منبع و لوله کشی: اگر نیاز به نصب مخزن ذخیره آب و لوله کشی از کنتور به مخزن و سپس از پمپ به ساختمان باشد، به دلیل زمان و کار بیشتر، دستمزد افزایش می یابد.
نصب با تخریب: اگر برای لوله کشی یا جانمایی پمپ نیاز به تخریب دیوار، کف یا سایر بخش های ساختمان باشد، هزینه ها به شدت بالا می رود.
محل نصب: نصب پمپ در مکان های دشوار مانند فضاهای تنگ، زیرزمین های عمیق یا روی پشت بام ممکن است به دلیل سختی کار، دستمزد بیشتری داشته باشد.
هزینه نصب انواع پمپ آب با ست کنترل، کمتر از نصب با منبع تحت فشار و کلید مکانیکی است. زیرا ست کنترل یک قطعه یکپارچه بوده و لوله کشی و اتصالات کمتری نیاز دارد. اجرت نصب شامل قیمت لوازمی مانند لوله ها، اتصالات، شیر یکطرفه، پنج راهی، شلنگ، نوار تفلون، فیلتر و ... نیست، اما میزان استفاده از این لوازم در پیچیدگی کار و در نتیجه اجرت نهایی تأثیرگذار است.
هرچه تعداد واحدها و طبقات ساختمان بیشتر باشد، نیاز به پمپ قوی تر و لوله کشی پیچیده تری بوده و این امر باعث افزایش زمان و دستمزد نصب پمپ آب می شود. متراژ ساختمان نیز بر میزان لوله کشی و پیچیدگی سیستم آبرسانی تأثیر دارد.
اجرت خدماتی مانند شارژ منبع تحت فشار، تعویض تیوپ، تعمیر پمپ، تعویض کلید اتوماتیک یا ...، به صورت جداگانه و بر اساس نوع کار محاسبه شده و با اجرت نصب کامل متفاوت است. برخی متخصصین یا شرکت ها هزینه ای جداگانه برای ایاب و ذهاب به محل کار دریافت می کنند.
اتحادیه تاسیسات مکانیکی هر شهر نرخ های پایه ای را برای خدمات مختلف تعیین می کند. البته این نرخ ها عرف بازار را به طور کامل پوشش نمی دهند و اجرت نهایی به توافق بین مشتری و متخصص بستگی دارد. در شهرهای بزرگ مانند تهران که تعداد متخصصین بیشتر است، رقابت می تواند باعث کاهش نسبی قیمت ها شود. همچنین متخصصین با تجربه و دارای سابقه کاری بالا، معمولا دستمزد بیشتری نسبت به افراد تازه کار دریافت می کنند.
نصب و تنظیم پمپ آب خانگی یک کار تخصصی است که بهتر است توسط یک فرد ماهر و متخصص انجام شود. مراحل و نحوه نصب پمپ آب ساختمانی عبارتند از:
مرحله اول: مشاوره و انتخاب تجهیزات مناسب
در ابتدا متخصص نصب پمپ، نیاز آبی ساختمان را بررسی خواهد کرد. این بررسی شامل عواملی مانند تعداد واحدها، تعداد طبقات، متراژ ساختمان و الگوی مصرف آب است. سپس بر اساس نیاز ساختمان، نوع پمپ و قدرت آن و سایر تجهیزات لازم را انتخاب می کند. به طور معمول برای ساختمان های چند طبقه و بزرگتر، به پمپ های قوی تری نیاز خواهد بود.
مرحله دوم: آماده سازی و انتخاب محل نصب
پمپ آب باید در مکانی سرپوشیده، خشک، دارای تهویه مناسب و به دور از تابش مستقیم نور خورشید و رطوبت نصب شود. این محل باید روی یک سطح صاف و تراز باشد تا از لرزش پمپ جلوگیری شود. برای پیشگیری از بروز حوادث ناگوار، قبل از شروع کار باید شیر اصلی آب ساختمان بسته شده و برق پمپ از کنتور قطع گردد. همچنین لازم است با باز کردن شیرهای آب ساختمان، آب باقیمانده در لوله ها کاملاً تخلیه شود.
مرحله سوم: نصب و لوله کشی
در مرحله نصب پمپ آب و لوله کشی، باید اقدامات زیر صورت گیرد:
جانمایی پمپ: لازم است پمپ در محل از پیش تعیین شده قرار گرفته و برای کاهش لرزش و صدا، می توان از یک پایه یا صفحه ای لاستیکی در زیر آن استفاده نمود.
اتصالات ورودی و خروجی: پمپ دارای دو پورت ورودی و خروجی است. ورودی پمپ باید به لوله آب ورودی از کنتور یا مخزن ذخیره و خروجی آن به لوله کشی داخلی ساختمان وصل شود.
استفاده از شیر یکطرفه: در مسیر ورودی پمپ، حتما باید یک شیر یکطرفه نصب شود. این شیر از برگشت آب به سمت پمپ و خالی شدن آن جلوگیری خواهد کرد.
نوار تفلون: برای آب بندی کامل اتصالات و جلوگیری از نشتی آب، از نوار تفلون یا اتصالات فشرده استفاده می شود.
مرحله چهارم: نصب سیستم کنترل فشار (کلید اتوماتیک)
پمپ آب خانگی برای کنترل روشن و خاموش شدن به یک سیستم اتوماتیک نیاز دارد که این سیستم معمولا یکی از دو نوع زیر است:
نصب با مخزن تحت فشار و کلید مکانیکی (پرشر سوئیچ)
در این سیستم، یک قطعه پنج راهی (یا سه راهی) به خروجی پمپ وصل شده و درجه و کلید مکانیکی (پرشر سوئیچ) روی پنج راهی نصب می گردد. سپس مخزن تحت فشار (منبع دیافراگمی) به یکی دیگر از پورت های پنج راهی متصل شده و سیم برق پمپ به کلید اتوماتیک و سپس برق اصلی به آن وصل می گردد.
نصب با ست کنترل (کلید اتوماتیک دیجیتال)
در این سیستم، ست کنترل به صورت مستقیم روی خروجی پمپ نصب شده و سیم برق پمپ به ست کنترل و سپس برق اصلی به آن اتصال می یابد. این سیستم نیازی به مخزن تحت فشار ندارد.
مرحله پنجم: راه اندازی و هواگیری
قبل از روشن کردن پمپ، باید درپوش هواگیری آن باز شده و با استفاده از قیف، پمپ از آب پر گردیده و سپس درپوش محکم بسته شود. این کار برای جلوگیری از کارکرد خشک پمپ و آسیب دیدن آن ضروری خواهد بود. سپس باید برق پمپ را وصل نموده و پمپ شروع به کار کرده و آب را به داخل لوله ها پمپاژ نماید. لازم است تمام اتصالات به دقت بررسی شود تا هیچگونه نشتی آب وجود نداشته باشد.
مرحله ششم: تنظیم پمپ آب خانگی
تنظیم پمپ بستگی به نوع سیستم کنترل آن داشته و به صورت زیر خواهد بود:
تنظیم با منبع تحت فشار و کلید مکانیکی
برای تنظیم فشار مخزن، در ابتدا باید برق پمپ قطع و آب داخل مخزن آن تخلیه شود. فشار باد مخزن باید اندازه گیری شده و در حدود 2 psi کمتر از فشار روشن شدن پمپ (فشار استارت) باشد. سپس باید درپوش کلید مکانیکی باز شده و دو پیچ فنر مشاهده شده روی آن برای تنظیمات خواهد بود:
پیچ بزرگ برای تنظیم فشار روشن شدن پمپ که با سفت کردن آن فشار استارت افزایش و با شل کردن آن کاهش می یابد.
پیچ کوچک جهت تنظیم اختلاف فشار که با سفت کردن آن اختلاف بین فشار استارت و استاپ افزایش خواهد یافت.
تنظیم با ست کنترل
اکثر ست کنترل ها یک پیچ تنظیم دارند. با چرخاندن این پیچ در جهت عقربه های ساعت، فشار استارت پمپ افزایش می یابد. همچنین با چرخاندن آن در خلاف جهت عقربه های ساعت، فشار استارت کمتر خواهد شد.
نصاب پمپ آب به فرد یا شرکتی گفته می شود که تخصص و مهارت لازم برای نصب، راه اندازی و تعمیر پمپ های آب خانگی را دارد. این متخصصان معمولا در زمینه تاسیسات مکانیکی ساختمان فعالیت کرده و با انواع پمپ ها، مخازن، اتصالات و سیستم های کنترل فشار آشنا هستند. ویژگیهای یک نصاب پمپ آب حرفهای:
دانش فنی و تجربه: یک نصاب خوب باید با انواع پمپ و سیستم های کنترل فشار آشنا بوده و بداند برای هر ساختمان و شرایطی، کدام پمپ و کدام سیستم کنترل مناسب تر است.
مهارت در لوله کشی: نصب صحیح پمپ نیازمند لوله کشی دقیق و اصولی است. نصاب باید بتواند لوله ها را به درستی برش دهد، اتصالات را محکم و بدون نشتی نصب کند و شیرهای یکطرفه را در جای مناسب قرار دهد.
آشنایی با برق کشی: نصاب باید دانش کافی در مورد سیم کشی، اتصال سیم ارت و نصب کلیدهای اتوماتیک داشته باشد تا از خطرات احتمالی برق گرفتگی جلوگیری کند.
ارائه خدمات پس از نصب: خدمات پس از نصب مانند سرویس های دوره ای، شارژ مخزن تحت فشار و تعمیرات احتمالی، از جمله وظایف یک نصاب مسئولیت پذیر است.
در این بخش به برخی نکات مهم که لازم است در نصب پمپ آب خانگی مورد توجه قرار گیرد، اشاره شده است:
پمپ باید در مکانی سرپوشیده، خشک، دارای تهویه مناسب و به دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید نصب شود.
لازم است پمپ روی یک سطح صاف و تراز قرار گیرد تا از لرزش و صدای اضافی جلوگیری گردد.
باید یک شیر یکطرفه در مسیر ورودی پمپ نصب گردد تا آب به سمت پمپ برگشت نکند.
از لوله ها و اتصالات باکیفیت استفاده نموده و تمام اتصالات را با نوار تفلون یا سایر روش های آب بندی، محکم کنید تا از نشتی جلوگیری شود.
قبل از روشن کردن پمپ، باید درپوش هواگیری آن را باز شده و پمپ از آب پر شود تا باعث آسیب دیدن آن در اثر کارکرد خشک نشود.
فشار مخزن تحت فشار و کلید اتوماتیک باید به درستی تنظیم گردد تا پمپ در فشار مناسب روشن و خاموش شود.
سیم کشی برق پمپ را به صورت اصولی و با رعایت نکات ایمنی انجام داده و از سیم ارت (سیم زمین) استفاده کنید.
نگهداری صحیح پمپ آب شامل بررسی های دوره ای، روغن کاری، رفع نشتی ها و تمیز کردن فیلتر است. همچنین، توصیه می گردد تا از پمپ در مقابل سرما و گرمای شدید محافظت شود.
در بسیاری از شهرها، لازم است برای نصب پمپ بر روی شبکه آب شهری، مجوز دریافت شود. اما در صورتی که از مخزن استفاده شده و پمپ به آن متصل باشد، نیازی به مجوز نخواهد بود.